Luna Lovegood oraz warpaint dysonansów koncepcyjnych

Żeby podtrzymać panującą u wrażliwiątka tradycję, postaram się was ładnie na początku pozdrowić, a więc zgodnie ze zwyczajami Na’vi – ngaru lu fpom srak! Witam, zwę się Czinczuś i dzisiaj to ja poprowadzę kabarecik.

(© RaRo81)

Lista zbrodni do zmarudzenia jest dość napęczniała i cały czas się powiększa. Jednak, jako że zaroiła mi się w głowie swędzącą wysypką myśl, myśl wręcz okrutnie dotykająca problemów nie tylko fanfikowych, ale i społecznych – zgodnie z naszą fejmautorką uznałyśmy, że należy mi się w tym tygodniu miejsce w loży szyderców. Ażeby wywindować ją do rangi zbiorowej histerii i oburzyć się na ludzkość, a jakże.

 Bowiem pomroczność aury fanów „Harry’ego Pottera”, z naciskiem na ałtoreczkową niszę, zgięła się ku jeszcze głębszym odcieniom od piątej części. I tak oto spoglądając na egzaltowany zachwyt nową, w założeniu barwną i pachnącą gwiezdnym pyłkiem postacią, zauważyłam – jakby przez kir żałobny – modę na romantyzowanie zaburzeń psychicznych. O kim mowa? Oczywiście o Lunie Lovegood.

  Długowłosa, eteryczna, o wiecznie zdziwionym, zmętniały obliczu, ubierająca się niczym postać z bajki. Pomyluna Lovegood. Czytająca do góry nogami brukowe czasopismo swego równie zbzikowanego ojca. Przechadzająca się tanecznym krokiem po zamczystych korytarzach w poszukiwaniu nargli, które istnieją tylko w jej głowie. Łagodnie lekceważąca wszelkie konwenanse oraz głośne sploty szyderczego śmiechu uderzające w jej przepełnioną dobrymi intencjami ustępliwość. Biegająca po Zakazanym Lesie niczym dziecko kwiat, postbarokowo szafująca słowami z charakterystyczną prozodią, mitologizująca codzienność w stopniu graniczącym z wypieraniem jej oraz praw nią rządzących. Podejdźmy do tego absolutnie poważnie – czy Luna stanowiła reprezentację niebanalnej i oryginalnej na każdej płaszczyźnie osoby, czy przypadła jej w udziale przykra psychotyczna galaretka?

 Warto byłoby na początku zauważyć niekonsekwencję w prawdopodobieństwie psychologicznym, którą uraczyła nas Jo. Analizując strukturę psychiki bohaterki, szybko dodrepczemy do momentu, w którym Luna z jednej strony przejawia zachowania stricte pozbawione spójności, z drugiej – jej myślenie potrafi być na tyle zborne, iż bez problemu staje się wojownikiem wagi lekkiej w różnego rodzaju pojedynkach (niekoniecznie na różdżki) i z taneczną wręcz lekkością obezwładnia swych przeciwników błyskotliwą, przewrotną umysłowością. Oto prędki przykład, aczkolwiek wcale nie tak skiśnięty pragmatyzmem, jakby się mogło wydawać. Natrętnie upraszczam! A mój stan nie jest też całkiem poprawny! – jednakże – gdzie istnieje granica elastyczności wynikającej z zewnętrznych i wewnętrznych czynników dyskredytujących matematyczne prawdopodobieństwo, a gdzie ograniczenia wynikające z podwalin osobowości? I – skoro już tak panoszę się nieco z boku tematu – z czego to wynika?

  Otóż koncepcja Luny załamała się z przyczyn właśnie konstrukcyjnych. Ta warunkowo powstała, profesjonalnie niejako pokrzywdzona z racji swej roli protagonistka reprezentować miała wszystko to, co nie do końca zrozumiałe, a z drugiej strony – pociągające i nieszkodliwe. Naddatek dziwności uczynił w tym momencie jednak trwałe szkody sięgające już nawet nie prawdopodobieństwa psychologicznego, tylko – o zgrozo – niesionej za pomocą jej postaci idei. Luna nie jest logiczna, Luna nie jest świadoma otaczającej jej uprzęży antytezy. Czy mam w tym momencie założyć, że Jo zaklęła w swej postaci prowokację niekoniecznie mieszczącą się w typowym spektrum cech powieści dla dzieci? 

  Ale spuśćmy z pary! Może jakieś konkrety? Co czyni Lunę szczęśliwie nieuporządkowaną kupką zaburzeń? Ano zachowanie – cokolwiek typowe i przygładzone zawstydzająco kokieteryjną otoczką niezwykłości. 

 Tendencja Luny do myślenia magicznego w powieści zostaje ukazana jako przejaw żywej wyobraźni oraz otwartego na niekonwencjonalne doznania percepcyjne umysłu. W rzeczywistości jednak ugruntowane w psychice dziewczyny przekonania narzucające się na rzeczywistość do tego stopnia, iż usuwa się ona w cień i zaczyna pełnić rolę biernego statysty, a wizje pełzających w przestrzeni magicznych stworzeń czy leczniczo oddziałujących rytuałów oraz jej pewność, iż to wszystko jest absolutnie prawdziwe i niepodlegające racjonalnej krytyce – każą odnieść się do tej teorii z pewną dozą sceptycyzmu. Potraktowałabym te wymuskane wizje jako formę absorpcji mającej na celu wypełnić pustkę kłębiącą się pod tą kryształową czachą i powstałą w wyniku wyparcia oczywistych dla przeciętnego zjadacza chleba elementów codzienności. 

  Oto jeden element niosący w sobie ziarno chwiejących się konstruktów myślowych, a mamy tutaj całą masę innych – ograniczony afekt, dystans emocjonalny w zestawieniu z ponadprzeciętną wrażliwością, nietypowa mowa przechodząca w sałatę słowną, osobliwy wygląd nieumotywowany w jakiejkolwiek celowości, słaba umiejętność rozpoznawania ironii, a właściwie ogólnie rzecz ujmując – deficyt w kontaktach społecznych. Czy pamiętacie wystrój pokoju Luny, który mieliśmy okazję poznać podczas wizyty Harry’ego, Rona i Hermiony w domu Lovegoodów?

Luna udekorowała swój pokój pięcioma pięknymi rysunkami twarzy: Harry'ego, Rona, Hermiony, Ginny i Neville'a. […] Delikatne złote łańcuszki pojawiały się wokół portretów, oplatając je i łącząc ze sobą; gdy Harry przyjrzał się im dokładniej, odkrył, że składają się one z jednego, powtarzającego się tysiące razy słowa napisanego złotym atramentem: przyjaciele... przyjaciele... przyjaciele...

(„Harry Potter i insygnia śmierci”, J. K. Rowling)

  Obraz dojrzałości emocjonalnej, jaki kreuje się pod wpływem owego opisu, nie jest ani adekwatny do wieku, ani do kreacji naszej panny od chrapaków krętorogich, jaką podsunęła nam w czasach jej brykania w Pokoju Życzeń z resztą Gwardii Dumbledore’a Jo. Usłużnie transpirujący w – tutaj pozwolę sobie na skrytobójczą formę dosadną – spektrum autyzmu, pełen kaprysów i nieobliczalności rys psychologiczny owej dziewoi zaliczam do totalnie nieudanego eksperymentu przeforsowania rzekomo szczytnego przekazu. 

  A to wszystko obszyte spienionym, puszystym, bieluśkim haftem kalki szkolnego dziwoląga.

  Folgując swemu oburzeniu, nie mogę oczywiście pominąć aspektu interpretacji postaci Luny przez potteromaniaków. W daremności mych wysiłków, aby uświadomić trzodę nastolatek zachwyconą alternatywnością i poziomem obojętnego zamachu na konformistyczne myślenie młodych czarodziejów, jestem zobowiązana zejść z tronu świadomości i usypać wokół siebie krąg z soli, coby nie zostać obrzuconą deszczem złorzeczących inkantacji jako jednostka całkowicie wyzbyta z ludzkich odruchów i niepotrafiąca zaakceptować w swoim ptaszęcym móżdżku inności.

 Postać Luny w ficzkach, w zestawieniu z resztą bohaterów, prowadzona jest zaskakująco konsekwentnie, choć równie stronniczo, a więc ostatecznie dalej brniemy w tę okrutną pętlicę gloryfikacji uszkodzeń na płaszczyźnie rozwoju psychicznego. Nie łudźcie się – stoją za tym tylko i wyłącznie dwa fakty: jej prosta niczym konstrukcja cepa kreacja oraz nacierająca zewsząd sztampa. Co zrobić, by Luna była Luną wiarygodną? Opisz, jak dziwnie się ubiera, nakaż jej co jakiś czas prowadzić prorocze tyrady (Warning! Jeśli stawiasz na modę, zacytuj Pałlo Kołelolelo, oczywiście adaptując jego słowa na stosowny idiolekt, będzie wtedy bardziej tajemniczo!) oraz koniecznie non stop podkreślaj, że ma rozmarzone spojrzenie i czyta do góry nogami Żonglera (gdyż bardziej prawdopodobne, iż panna Lovegood jest zamaskowanym mugolem pracującym dla FBI, niż że podczas śniadania w Wielkiej Sali nie czytałaby czasopisma swego tatki, do góry nogami, oczywiście, szanujmy się). Luna, jak się patrzy, nieprawdaż? 

  Żeby złuszczyć resztki tlących się gdzieś w tle niedopowiedzeń – takie a nie inne potraktowanie Luny przez Rowling bierze się między innymi z faktu, iż była to postać poboczna. Owszem, wyrafinowanie wpłynęła na bieg historii, nie wnosiła jednak jednocześnie nic ponad to, o czym w mdłej nieskończoności mogłabym pisać w pierwszej części posta. Sam fakt, iż pojawiła się tak późno, a pięć minut ukradła jedynie w „Zakonie” oraz „Insygniach” – sugeruje, iż stanowiła tło, tło barwne tudzież ekspresyjne, ale jednak tło. Jak powszechnie wiadomo, postaci z tła, mimo swego autonomizmu, raczej nie są pogłębione psychologicznie. Omijając klasyki typu „Sonety do Laury” (że tak zarzucę aluzjonistycznym kosmonaucikiem), w których autor gloryfikował kogoś, kogo praktycznie nie znał – nie pretenduje to do żadnego sensu, zaburza spójność tekstu etc. Chyba że jest się Proustem XXI wieku (/blogosfery – kto jeszcze pamięta stare dobre memy?) rozwodzącym nad filozoficznym sensem lubienia budyniu przez blondynki o wyłupiastych oczach. Teraz zestawmy to z sytuacją, gdy Luna staje się jedną z ważniejszych postaci, a może nawet główną bohaterką fanfiction, a mimo to ałtoreczki nie wysilają się z niczym ponad to, co przeczytały w oryginalnych książkach albo wyoglądały w filmach, wychodząc najwyraźniej z założenia, że za ową pełną splendoru wiwisekcją nie ma absolutnie nic, co można byłoby poddać analizie i pogłębić. Czysta forma. Piękna, porcelanowa lalka pusta w środku. Luna jako personifikacja dziwności – nie człowiek, którego zachowania są ukierunkowane oraz wynikające z inszych czynników, o których nie wspomniano w kanonie. A które, łołoło, druzgocząco w tym momencie zanucę – z pewnością istniały! 

  Niech ktoś mi elokwentnie wyłoży – cóż takiego absorbującego i fascynującego jest w dziwności samej w sobie? Ałtoreczki – bije od was genialny wręcz relatywizm! Impertynencko-sokratejska postawa! Godna Elliota Aldersona sarkastyczno-nihilistyczna obojętność! 

 Aczkolwiek nawet Dracze doczekał się tysiąca (i jednej nocy – z Hermioną, oczywiście) interpretacji – a to szlachetnie skrojony dupek, a to wrażliwiec grający dupka, a to dupek stający się wrażliwcem. Picipici, psychologizm w rzyci. Tak jak wspomniałam – etiologia zachowań Luny nie jest już tak atrakcyjna, więc po co mierzyć się z zabalsamowaną prawdą eskalującą bezczelnie na płaszczyzny ś w i a d o m o ś c i. 

  Kolejną doprowadzającą do chęci wypicia rozpuszczalnika sztampą jest rola Luny w owych ficzkach. W 99% przypadków Luna albo będzie bohaterką jakiegoś romansu, co już w ogóle w kompilacji z jej spłyconą kreacją jawi mi się w wyobraźni jako ufo porno, albo – i tutaj brniemy do punktu kulminacyjnego, nawiązującego bezpośrednio do głównego przekazu posta – przyjaciółką kochanej Mary Sue. Bo przecież Mary Sue jest z definicji ponad hogwarcką społeczność, do tego stopnia, iż już w pierwszym dniu nauki zacznie uganiać się za szkolnym dziwolągiem – oh, przepraszam, spotkają się przypadkowo, Looney zaintryguje naszą ptaszynę, a potem okaże się, iż owa wyszydzana Krukonka to idealna wręcz towarzyszka zmagań codziennych.

  W owej relacji Luna stanowi magiczny odpowiednik mody na nieszablonowość, choć niekiedy ałtoreczki potrafią przehandlować bardziej ciekawe rozwiązania bezpośrednio do owego mugolskiego nurtu nawiązujące – jak korzystające z metamorfomagii Sójki w celach kreowania wizerunku na stricte alternative, na przykład kolorowe włosy i inspirowane subkulturami młodzieżowymi stroje. Zdarzało się, iż ałtoreczki eksponowały swój pomysł z jeszcze większym przepychem – Sójki biegały po hogwarckich korytarzach, ozdabiając naklejkami oburzone w swym długowiecznym zmęczeniu zbroje, co by nie były tak ponure, i choć Luna nie rozganiała się razem z nimi (być może to odwlekło moją decyzję o popełnieniu harakiri), to przyklaskiwała z zachwytem.

(© RaRo81)

  Tak, tak, posiadanie zwierzątka pracującego w cyrku figlowania codziennego daje Mary Sue + 10 do lansu. Bo, podchodząc do problemu całkowicie obrazoburczo – czy bohaterkom opek rzeczywiście chodzi o fakt, jak bardzo Luna jest spoko, czy – jak bardzo Luna jest, hehe, przeciwna? Hogwart to siedlisko plebsu, które nie rozumje trzaskającego miljonem znaków genjuszu, przeca tam nie ma prądu! Brnąc dalej w owym mulistym stawie zaułków myślowych – na jakich zasadach opierają się relacje między Mary Sue a Luną-przyjaciółką? Czy uczą się razem, rozmawiają o głupotkach? Nie, biegają po Zakazanym Lesie w poszukiwaniu testrali (które oczywiście Sójka widzi, pewnie po mordzie dokonanym na jej rodzicach przez Jedynego Właściwego Ojca wszystkich żyjących w świecie HP Merysójek) albo nargli (w które główna bohaterka niekoniecznie musi wierzyć, ale to takie klawe biegać po szkole za powietrzem ze swoją stukniętą psiapsi), ewentualnie penetrują tajemnicze zakątki Hogwartu. Często Luna wchodzi w rolę pocieszycielki pouczającej swoją strudzoną ciągłym kłusowaniem za tru lofem towarzyszkę jakąś przemetaforyzowaną guemboką radą (patrz: podejrzane substytuty Luny względem rzeczywistości oraz sztampa pierwsza). No i na tym rola Luny się kończy. Tendencyjnie?

  Rebel 4ever, a wy co w życiu osiągnęliście?